Ở các khu công nghiệp, khu chế xuất chất lượng lao động còn thấp, chủ yếu là lao động nông nghiệp, nông thôn nên chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển và thường xảy ra tình trạng thiếu lao động kỹ thuật trình độ cao.

Thiếu hụt nguồn lao động chất lượng cao

Số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH&ĐT) cho thấy, 7 tháng đầu năm nay, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đạt trên 15,541 tỷ USD, bằng 92,93% so với cùng kỳ năm 2021.

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) "chảy" vào Việt Nam đạt khoảng 11,57 tỷ USD, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm 2021. Đây là con số "kỷ lục" của 7 tháng trong 5 năm gần đây.

Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu trong thu hút FDI với số vốn đạt 8,87 tỷ USD, chiếm 76,7% tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện. Kế đến là hoạt động kinh doanh bất động sản đạt 1.004,8 triệu USD, chiếm 8,7%...

Các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, khu chế xuất “đau đầu” trong việc tìm kiếm nguồn lao động có tay nghề cao. Ảnh: VIC
Điều này cho thấy, các nhà đầu tư vẫn xem Việt Nam là điểm đến an toàn, thể hiện niềm tin về môi trường đầu tư kinh doanh, tiếp tục mở rộng đầu tư tại nước ta. Dẫu vậy, thị trường vẫn còn những điểm hạn chế cần được tháo gỡ ngay. Trong đó, nổi lên là nguồn nhân lực, lao động chất lượng cao tại các khu công nghiệp (KCN), khu chế xuất (KCX).

Bà Trang Bùi, Tổng Giám đốc Cushman & Wakefied cho biết, các công ty, doanh nghiệp đã có mặt tại Việt Nam còn những mối lo ngại trong việc tìm kiếm nguồn lao động có tay nghề cao, với hàng loạt những yêu cầu trong chuỗi cung ứng có chất lượng tương ứng với nguồn hàng mà họ đã sử dụng ở Trung Quốc.

Chất lượng lao động còn thấp, chủ yếu là lao động nông nghiệp, nông thôn nên chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển và thường xảy ra tình trạng thiếu lao động kỹ thuật trình độ cao. Tỷ lệ lao động được đào tạo nghề còn thấp, kỹ năng, tay nghề, thể lực và tác phong lao động công nghiệp còn yếu nên khả năng cạnh tranh thấp… “Hầu hết các KCN và khu chế xuất - nơi sử dụng đến 30% lao động di cư không có dịch vụ hạ tầng xã hội (ký túc xá, nhà trẻ, nhà văn hóa, đào tạo nghề, tham gia bảo hiểm xã hội...), lao động di cư ít có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ xã hội cơ bản”, bà Trang nói và thẳng thắn nhìn nhận, tình trạng này dẫn tới hậu quả là nguồn cung lao động không có khả năng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của các vùng, các khu công nghiệp, khu chế xuất.

Trong khi đó, Bà Lương Tú Anh, CEO Công ty TNHH Nodex Asia nhìn nhận, nguồn nhân lực được xác định là một trong những nhân tố quan trọng quyết định thành công của mọi tổ chức, doanh nghiệp. Trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh toàn cầu, nguồn nhân lực được xem là yếu tố tiên quyết quyết định thành bại của doanh nghiệp.

"Tôi đã nhận được một số đơn hàng đến từ KCN, trong lĩnh vực hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), khách hàng loay hoay tuyển hàng trăm công nhân cho nhà máy của mình. Khách hàng trong lĩnh vực điện tử cũng thảo luận về nhu cầu tăng nhân sự cho nhà máy. Tương tự là với khách hàng trong lĩnh vực thương mại điện tử, logistics", bà Tú Anh nói.

Vị CEO của Nodex Asia cho rằng, bên cạnh các giải pháp hỗ trợ trong chiến lược dài hạn từ Chính phủ thì phía doanh nghiệp, doanh nghiệp trong KCN vẫn lựa chọn giải pháp thuê ngoài để chủ động trong việc kiểm soát chất lượng và kết quả tuyển dụng. Và một trong những giải pháp hiệu quả được đã triển khai nhiều trên thị trường toàn cầu, đó là sử dụng dịch vụ tổ chức nhân sự (Human Resource Operation - HRO).

Bà Tú Anh cho biết, một công ty cung cấp dịch vụ tổ chức nhân sự bên ngoài trọn gói có thể quản lý toàn bộ chức năng nhân sự bao gồm: hành chính văn phòng, xử lý bảng lương, quản lý, điều hành phúc lợi cho đến đào tạo phát triển nhân sự…

"Các doanh nghiệp sử dụng dịch vụ thuê ngoài về các nhân sự không chỉ giải quyết được gắng nặng về tuyển dụng mà còn giúp tiết kiệm chi phí, tăng lợi nhuận và đảm bảo yêu cầu về nguồn nhân lực", bà Tú Anh nhận định và cho biết, Nodex Asia đã có 20 năm kinh nghiệm trong dịch vụ thuê ngoài nhân sự và từ đầu năm 2022 bắt đầu tiên phong triển khai dịch vụ HRO.

Thị trường còn nhiều triển vọng

Theo Cushman & Wakefield, Việt Nam sở hữu một vị trí chiến lược, nằm giữa Trung Quốc và Singapore với 3.260 km đường bờ biển, tiếp giáp với biển Đông, một trong những khu vực giao thường đường biển trọng yếu của thế giới. Khoảng 40% lượng hàng hóa vận chuyển từ Ấn Độ Dương đến Thái Bình Dương sẽ đi qua khu vực biển Đông này để đến được Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ.

Các hiệp định thương mại tự do như CPTPP và EVFTA tiếp tục là những động lực tích cực cho sự tăng trưởng, động lực cho quá trình hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu và nâng tầm vị thế của Việt Nam. Việc xây dựng môi trường pháp lý và đầu tư minh bạch sẽ giúp nước ta thu hút được nhiều hơn các nhà đầu tư đến từ châu Âu và các nước khác, tạo niềm tin đối với nhà đầu tư.

Thêm nữa, việc đẩy mạnh xuất khẩu sang các nước sẽ càng tăng cường vị thế của Việt Nam như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà sản xuất, là một phần của chuỗi cung ứng trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện nay. Từ đó nhu cầu đối với bất động sản công nghiệp cũng sẽ tăng theo.

Đồng thời, việc Trung Quốc dần chuyển từ nên công nghiệp cơ bản sử dụng nhiều lao động sang một nấc tháng mới trong chuỗi giá trị đã tạo ra làn sóng dịch chuyển công xưởng ra khỏi nước này đến các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Nhờ vào vị trí chiến lược, Việt Nam đang có rất nhiều thuận lợi và cơ hội cần phải nắm bắt kịp thời. Các nhà đầu tư không ngừng tìm kiếm các tài sản công nghiệp và hậu cần, thông qua liên doanh với các nhà phát triển công nghiệp địa phương hoặc mua lại quỹ đất và các bất động sản đang hoạt động.

Bên cạnh đó, doanh thu từ hoạt động mua sắm trực tuyến tại Việt Nam đang không ngừng gia tăng. Từ đó tạo áp lực ngày càng tăng cho hệ thống hậu cần, chuỗi cung ứng, các kênh phân phối và bản lẻ, cũng như hệ thống nhà xưởng, nhà kho.

So với các nước khác trong khu vực, thị trường hậu cần của Việt Nam vẫn còn trong giai đoạn sơ khai, chủ yếu cung cấp các sản phẩm có tiêu chuẩn kỹ thuật thấp, phát triển tại khu vực xa trung tâm.

Còn đối với các doanh nghiệp thương mại điện tử, cần đưa ra mô hình kinh doanh hợp lý đáp ứng được nhu cầu. Do đó, doanh nghiệp cần đầu tư, áp dụng công nghệ, phát triển cơ sở hạ tầng và kho bãi, để giải quyết những khó khăn.

Dịch vụ logistics là một phần vô cùng quan trọng đối với thị trưởng thương mại điện tử Việt Nam. Trong những năm gần đây, nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước vẫn không ngừng tìm kiếm những bất động sản hậu cần chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu về dịch vụ. Thị trường logistics sẽ phát triển vượt bậc trong vòng 5-10 năm nữa.

Ngoài ra, tổng thời gian trung bình thực hiện thủ tục xuất khẩu năm 2020 chỉ còn 38,4 giờ, giảm đến 60% so với năm 2019. Đây là tín hiệu rất tích cực bởi quy trình giao thương biên giới được cắt giảm sẽ là yếu tố mẫu chốt để Việt Nam có thể tăng hạng trong các bảng xếp hạng thuận lợi kinh doanh nhằm thu hút nhà đầu tư nước ngoài.

VP.