Theo báo cáo từ UBND tỉnh, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 tính đến ngày 19/5 mới đạt 15,6%, thấp hơn cùng kỳ (19,1%); tỷ lệ thu hồi tạm ứng năm 2022 và các năm trước chuyển sang năm 2023 mới đạt 16%; tiến độ triển khai các dự án chuyển tiếp và thủ tục khởi công các dự án mới năm 2023 còn chậm so với chỉ đạo. Công tác chuẩn bị đầu tư các dự án khởi công mới giai đoạn 2023-2025 chưa đáp ứng yêu cầu. Việc phân khai chi tiết cho các chương trình mục tiêu theo Nghị quyết 12/NQ-HĐND của HĐND tỉnh còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành mục tiêu của chương trình. Kinh phí phân bổ cho lĩnh vực y tế, giáo dục vẫn chưa được giải ngân, đến nay vẫn đang trong quá trình giao dự toán cho đơn vị cấp dưới trực thuộc.

Theo đánh giá từ Sở KH&ĐT, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên được xác định là do tiến độ triển khai hoàn thiện các thủ tục đầu tư còn chậm so với chỉ đạo thực hiện của UBND tỉnh. Việc xử lý tài sản công còn nhiều bất cập; một số dự án giao thông trọng điểm đang gặp khó khăn khi thiếu nguyên vật liệu là đất, cát đắp, bãi đổ thải... Việc đấu giá, đấu thầu quyền sử dụng đất tại các địa phương gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng tới nguồn thu ngân sách, khiến một số địa phương chưa thể giao chi tiết kế hoạch vốn cho các dự án.

Bên cạnh đó, việc triển khai lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, chuẩn bị đầu tư của các sở, ngành, địa phương và các chủ đầu tư còn chậm, dẫn đến một số công trình chưa đủ thủ tục, chưa đủ điều kiện phân bổ vốn. Hơn nữa, việc chỉ đạo GPMB chưa quyết liệt, chưa kịp thời tập trung tháo gỡ vướng mắc, khiến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chậm. Đặc biệt, đang xuất hiện tâm lý e ngại, sợ trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức trong quá trình thực thi nhiệm vụ...

Một số dự án, công trình đầu tư công chậm tiến độ, gặp khó khăn về nguồn vật liệu san lấp trên địa bàn tỉnh là: Dự án xây dựng nút giao Km6+700 cao tốc Hạ Long - Hải Phòng thuộc dự án đường nối từ cao tốc Hạ Long - Hải Phòng (tại Km6+700) đến đường tỉnh 338 (giai đoạn 1); dự án xây dựng hoàn chỉnh nút giao Đầm Nhà Mạc (tại Km20+50 cao tốc Hạ Long - Hải Phòng); dự án đường ven sông kết nối từ cao tốc Hạ Long - Hải Phòng đến TX Đông Triều (đoạn từ nút giao Đầm Nhà Mạc đến đường tỉnh 338, giai đoạn 1)... Đây đều là những công trình, dự án động lực, thúc đẩy phát triển KT-XH, liên kết, nội vùng, kiến tạo nên không gian và hành lang phát triển mới theo hướng bền vững.

Tuy nhiên, hiện nay các dự án đều gặp khó khăn về nguồn đất đắp, đặc biệt lại là những dự án, công trình đi qua vùng đất yếu, địa hình phức tạp nên càng khó khăn hơn trong quá trình thi công. Đây là nút thắt lớn nhất hiện nay, gây chậm triển khai, không đảm bảo tiến độ yêu cầu và tỷ lệ giải ngân thấp.

Trong các cuộc họp, các đồng chí lãnh đạo tỉnh đều rất quan tâm nhắc nhở về tiến độ các dự án đầu tư công. Tỉnh cũng đưa ra nhiều giải pháp để thực hiện tốt giải ngân vốn đầu tư công như bí thư các địa phương phải quan tâm chỉ đạo, kiểm tra, thường xuyên giao ban để chỉ đạo tháo gỡ những điểm nghẽn trong đầu tư công, nhất là công tác bồi thường, GPMB cho từng dự án. UBND cấp huyện rà soát cập nhật, thực hiện các quy hoạch chi tiết đối với các khu tái định cư, huy động các nguồn lực của địa phương, của tỉnh, hoặc các nguồn lực khác để chủ động đầu tư các khu tái định cư trên địa bàn, nhằm đẩy nhanh công tác bồi thường, GPMB và đầu tư dự án trên địa bàn…

Cùng với đó, cần tăng cường cơ chế kiểm soát tạm ứng kinh phí và thanh toán vốn đầu tư theo thực tế khách quan khối lượng thi công và chất lượng; tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn thiết kế và quy trình giám sát, nhất là giám sát hiện trường, công tác nghiệm thu trong quá trình thanh quyết toán đưa dự án vào vận hành. Đồng thời, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các sở, ban, ngành, địa phương, nhằm phát hiện, giải quyết kịp thời, hiệu quả những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện; thực hành phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, “lợi ích nhóm”.

Mới đây tại cuộc họp đánh giá về công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2023, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Cao Tường Huy nhấn mạnh: Giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ được Quảng Ninh xác định là trọng tâm, trọng điểm, làm động lực cho phát triển các ngành kinh tế, góp phần giữ vững đà tăng trưởng năm 2023. Vì thế, các đơn vị, địa phương cần tập trung phối hợp giải quyết các vướng mắc khó khăn; thực hiện rà soát, có giải pháp đối với từng dự án cụ thể, hạn chế thấp nhất việc tạm ứng. Đồng thời, khẩn trương hoàn thành thủ tục đầu tư đối với các dự án khởi công mới; tăng cường các giải pháp đẩy nhanh tiến độ đấu giá, đấu thầu quyền sử dụng đất tại các địa phương để đảm bảo nguồn vốn...

Đặc biệt, đồng chí yêu cầu cần tiếp tục đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các đơn vị, địa phương, chủ đầu tư và thành viên tổ công tác trong đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công. Người đứng đầu phải trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, chịu trách nhiệm giải trình về kết quả giải ngân cũng như hiệu quả đầu tư; thành lập các ban chỉ đạo địa phương để tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, siết chặt kỷ cương, xử lý nghiêm các vi phạm. Cùng với đó, xử lý nghiêm các đơn vị nhà thầu cố tình chây ì, không đảm bảo việc huy động máy móc, nhân lực và chậm trễ trong việc triển khai thi công các dự án.

Với tình hình khó khăn trong sản xuất, kinh doanh ở khối tư nhân như hiện nay, việc càng nhanh chóng đưa được nguồn vốn đầu tư công giải ngân sớm sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế kịp thời. Đặc biệt, ở giai đoạn này vốn đầu tư công còn có tác dụng chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế. Việc giải ngân tốt vốn đầu tư công lúc này không chỉ tạo việc làm ngay trước mắt mà nguồn vốn này còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Đây là lợi ích kép mà vốn đầu tư công mang lại, góp phần kích cầu kinh tế rất hiệu quả và bền vững.

Hy vọng với sự tăng tốc vào cuộc và quyết tâm, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu từ tỉnh đến địa phương, giai đoạn từ nay đến cuối năm, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh sẽ về đích đúng hẹn.

Phòng Quản lý Quy hoạch và Xây dựng (nguồn BaoQuangNinh)